iLaw (อ่านว่า ไอ - ลอ) หรือชื่อทางการว่า โครงการอินเทอร์เน็ตเพื่อกฎหมายประชาชน เป็นเว็บไซต์ที่อยากให้ทุกคนมีส่วนร่วมผลักดันการเปลี่ยนแปลงในสังคมด้วยการเสนอกฎหมาย เราร่วมกันเสนอกฎหมายได้หากระดมชื่อได้ครบหนึ่งหมื่นชื่อ ช่องทางการมีส่วนร่วมลักษณะนี้เกิดขึ้นครั้งแรกในรัฐธรรมนูญ 2540 และยังต่อเนื่องมายังมาตรา 142 และ 193 ในรัฐธรรมนูญ 2550 ที่บอกว่า ประชาชนหนึ่งหมื่นคนสามารถเสนอกฎหมายในหมวด "สิทธิเสรีภาพ" และ "แนวนโยบายพื้นฐานแห่งรัฐ" และหากประชาชนต้องการแก้ไขรัฐธรรมนูญ ก็สามารถทำได้ด้วยการเสนอห้าหมื่นชื่อ
การมีส่วนร่วมของประชาชนย่อมเปลี่ยนสังคมไปในทางที่ดี แม้กฎหมายประชาชนไม่ใช่คำตอบของทุกอย่าง ลำพังการแก้กฎหมายคงไม่สามารถแก้ปัญหาทุกเรื่องได้ แต่อย่างน้อย กระบวนการนี้ก็ช่วยสร้างอำนาจการต่อรองของคนธรรมดา ให้เกิดการเปลี่ยนแปลงในทางที่ดีได้
กฎหมายอาจดูเหมือนเป็นเรื่องยากสำหรับคนที่ไม่ถนัดภาษานิติศาสตร์ แต่ชีวิตทุกคนก็ผูกพันกับกฎหมายอย่างแยกไม่ออก ดังนั้น เพียงแค่กำแพงทางภาษาวิชาการ ไม่ควรเป็นเงื่อนไขที่ทำให้เราเข้าไม่ถึงเรื่องที่อยู่ใกล้เพียงปลายจมูก
iLaw จึงขอเชิญคุณมาร่วมเสนอกฎหมาย ในแบบที่ไม่ต้องกังวลว่าจะผิดมาตรฐานสำนักตรากฎหมายอย่างกฤษฎีกา สิ่งที่สำคัญที่สุดคือความเห็นของทุกคน ซึ่งทีมงานจะรับหน้าที่หาล่ามแปลความคิดให้เป็นภาษากฎหมาย เพื่อให้คุณสามารถสนุกกับ iLaw ได้โดยไม่ต้องเกร็ง
เล่นอะไรได้บ้าง
หัวใจสำคัญของ iLaw คือ การมีส่วนร่วมในการปฏิรูปสังคม คุณทำได้! โดยในเว็บไซต์นี้มีสามส่วนหลักคือ คิด - ออกแบบ – ลงนาม
"คิด" : เสนอความคิด ตั้งประเด็นเกี่ยวกับสิ่งที่อยากเปลี่ยนสังคม รวมทั้งแลกเปลี่ยนเกี่ยวกับความคิดอื่นๆ ในชุมชน โหวตแนวคิดที่เห็นว่าน่าสนใจ เรื่องใดได้รับความสนใจมาก ทีมงานจะหา "เจ้าภาพ" ซึ่งอาจเป็นหน่วยงาน กลุ่มบุคคล หรือเป็น "คุณ" มาพัฒนาเรื่องนั้นให้ออกเป็นกฎหมายประชาชนต่อไป
"ออกแบบ" : ประเด็นต่างๆ ที่มีเจ้าภาพแล้ว เจ้าภาพจะเสนอหลักการและสาระสำคัญที่เห็นว่าต้องมีในกฎหมายนั้นๆ แล้วเปิดให้ชุมชนช่วยออกแบบเนื้อหาให้สมบูรณ์ คุณสามารถเสนอความเห็นได้ ใช้ภาษาธรรมดาๆ บ้านๆ ไม่จำเป็นต้องใช้ภาษากฎหมาย เพราะเจ้าภาพจะรวบรวมข้อเสนอต่างๆ รวมทั้งตัดสินใจฟันธงในเรื่องที่มีความหลากหลายสูง ส่งต่อยังทีมกฎหมายเพื่อปรับเป็นร่างกฎหมายที่สมบูรณ์
"ลงนาม" : เมื่อร่างกฎหมายประชาชนที่จัดทำโดยเจ้าภาพทำเสร็จเรียบร้อยแล้ว หากคุณพึงพอใจในเนื้อหา ก็พิมพ์แบบฟอร์ม กรอกรายละเอียด ลงนาม แนบสำเนาบัตรประชาชนและสำเนาทะเบียนบ้าน แล้วส่งไปรษณีย์ไปให้กลุ่มเจ้าภาพ เพื่อร่วมเป็นหนึ่งในหมื่นรายชื่อผลักดันกฎหมายเข้าสู่กระบวนการต่อไป
เจ้าภาพ
ในการผลักดันข้อเสนอแต่ละเรื่อง iLaw จะประสานงานหากลุ่ม “เจ้าภาพ” เพื่อมาทำงานร่วมกัน เป็นผู้ติดตามดูแล เจ้าภาพอาจเป็นกลุ่มคนทั่วไปที่สนใจเรื่องนั้น หรือเป็นคนที่มีชีวิตหรือทำงานใกล้ชิดกับเรื่องนั้นๆ
บทบาทของเจ้าภาพคือการรวบรวมข้อเสนอจากคนทั่วไปแล้วนำไปประมวลเป็นข้อกฎหมาย อาจมีหลายครั้งที่รายละเอียดในข้อเสนอมีความแตกต่างไปคนละทิศทาง กลุ่มเจ้าภาพจะต้องเป็นผู้ตัดสินใจเลือกในขั้นสุดท้ายว่า จะให้ทิศทางของกฎหมายไปทางไหน โดยมีข้อมูลประกอบการตัดสินใจ ได้แก่ เหตุและผลที่ชุมชนร่วมกันเสนอ คะแนนการโหวต รวมถึงจุดยืนและอุดมการณ์ของกลุ่มเจ้าภาพ
แม้ดูเหมือนว่ากลุ่มเจ้าภาพมีบทบาทสูงในการกำหนดทิศทางเนื้อหา แต่ที่จริงแล้ว กลุ่มเจ้าภาพจะต้องรับผิดชอบต่อชุมชน เพราะในท้ายที่สุด เมื่อข้อเสนอต่างๆ ปรากฏเป็นร่างกฎหมายแล้ว ชุมชนสามารถตรวจสอบองค์กรเจ้าภาพได้อีกทาง หากเนื้อหาที่องค์กรเจ้าภาพกำหนดไม่เป็นที่พึงปรารถนา ชุมชนสามารถแสดงออกได้ด้วยการไม่ให้ความร่วมมือในการลงนามเสนอชื่อกฎหมายหมื่นชื่อ
หลังจากนั้น เมื่อร่างกฎหมายของประชาชนได้เข้าสู่กระบวนการรัฐสภาแล้ว กลุ่มเจ้าภาพจะต้องส่งตัวแทนเพื่อเข้าไปนั่งเป็นกรรมาธิการพิจารณากฎหมายนั้นๆ ในสัดส่วนหนึ่งในสามของกรรมาธิการทั้งหมด
ข้อตกลง
ทีมงาน iLaw
โครงการอินเทอร์เน็ตเพื่อกฎหมายประชาชน มูลนิธิอาสาสมัครเพื่อสังคม มีคณะกรรมการ ประกอบด้วย
Credit
