วันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2562 นับเป็นวันครบรอบ 15 ปีที่คุณสมชาย นีละไพจิตร ทนายความด้านสิทธิมนุษยชนที่มีชื่อเสียงถูกบังคับให้สูญหาย คุณสมชายหายตัวไปหลังจากถูกพาตัวไปจากรถของเขาโดยกลุ่มเจ้าหน้าที่ตำรวจในวันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2547 ในพื้นที่จังหวัดกรุงเทพฯ และไม่มีผู้ใดพบเห็นเขาอีกเลย หลังจากการหายตัวไปกว่า 15 ปี ชะตากรรมและถิ่นที่อยู่ของเขายังคงเป็นปริศนา
การหายตัวไปของคุณสมชาย นีละไพจิตร เป็นตัวอย่างสำคัญของกรณีที่เหยื่อและครอบครัวของเหยื่อต้องประสบปัญหาในการอำนวยความยุติธรรม โดยนับตั้งแต่ปีพ.ศ. 2523 จนถึงเดือนพฤษภาคม พ.ศ. 2561 คณะทำงานด้านการบังคับสูญหายโดยไม่สมัครใจขององค์การสหประชาชาติ (UN WGEID) ได้ทำการบันทึกและส่งต่อกรณีที่มีการกล่าวหาว่ามีการบังคับให้บุคคลสูญหายทั้งสิ้น 90 คดีในประเทศไทย โดยปัจจุบันยังมี 82 คดีที่ยังคงค้าง (outstanding) ซึ่งรวมถึงกรณีของคุณพอละจี บิลลี่ รักจงเจริญ นักปกป้องสิทธิมนุษยชนกลุ่มชาติพันธุ์เชื้อสายกระเหรี่ยง ซึ่งถูกพบเห็นครั้งสุดท้ายว่าอยู่ในความควบคุมของเจ้าหน้าที่อุทยานแห่งชาติแก่งกระจาน และกรณีของนายทนง โพธิ์อ่าน อดีตประธานสภาองค์การลูกจ้าง สภาแรงงานแห่งประเทศไทย ซึ่งมีรายงานว่าถูกลักพาตัวไปในปีพ.ศ. 2534
นอกจากกรณีข้างต้นเหล่านี้ ยังมีอีกหลายกรณีที่มีคนสูญหายไปแต่เสียงของพวกเขานั้นไม่มีใครได้ยิน เช่นเดียวกัน มีบางกรณีที่ยังคงรอคอยให้มีการสืบสวนสอบสวนสภาวะแวดล้อมของการสูญหายอย่างรวดเร็ว มีประสิทธิภาพ เป็นกลาง และอย่างเป็นอิสระ เพื่อพิสูจน์ว่าเป็นการบังคับให้สูญหายรึไม่ เช่น กรณีของนายสุรชัย ด่านวัฒนานุสรณ์ หรือ สุรชัย แซ่ด่าน นักกิจกรรมทางการเมืองวัย 75 ปีที่หลบหนีจากประเทศไทยไปยังสาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว (สปป.ลาว) หลังจากการปฏิวัติรัฐประหารในเดือนพฤษภาคมพ.ศ. 2557 เขาและผู้ช่วยทั้งสองคนหายตัวไปจากที่อยู่ในเดือนธันวาคมพ.ศ. 2561 ก่อนที่ร่างของผู้ช่วยทั้งสองจะถูกค้นพบในแม่น้ำโขงเมื่อไม่นานนี้
ในสปป.ลาวเองก็ประสบปัญหาเกี่ยวกับการอำนวยความยุติธรรมในกรณีที่มีรายงานว่าเป็นการบังคับให้สูญหายเช่นกัน ได้แก่ กรณีของคุณสมบัด สมพอน ที่ปรึกษาด้านการพัฒนาชุมชนที่มีชื่อเสียง ซึ่งถูกลักพาตัวในปีพ.ศ. 2555 และยังคงไม่มีการสืบสวนสอบสวนอย่างรวดเร็ว มีประสิทธิภาพ เป็นกลาง และอย่างเป็นอิสระ เพื่อสืบหาชะตากรรมและถิ่นที่อยู่ของผู้สูญหาย
จากประเด็นดังกล่าวข้างต้นนี้ แอมเนสตี้ อินเตอร์เนชั่นแนล ประเทศไทย มูลนิธิผสานวัฒนธรรม สมาคมนักกฎหมายสิทธิมนุษยชน คณะกรรมการนักนิติศาสตร์สากล (ICJ) สำนักงานข้าหลวงใหญ่เพื่อสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ (OHCHR) ประจำภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ และ [กรมสิทธิและเสรีภาพ กระทรวงยุติธรรม – รอการยืนยัน] จึงร่วมกันจัดงานแสดงศิลปะและเสวนาสาธารณะเนื่องในวันครบรอบ 15 ปีของการหายตัวไปของคุณสมชาย นีละไพจิตร และคดีการหายตัวไปอื่นๆ ทั้งนี้ งานเสวนานี้มีเป้าหมายที่จะสะท้อนเสียงของผู้เสียหายและปัญหาที่พวกเขาประสบ พูดคุยเกี่ยวกับความคืบหน้าและพัฒนาการในการสืบสวนสอบสวน และความก้าวหน้าของกรอบกฎหมายไทยในการแก้ปัญหาดังกล่าว


วันที่และสถานที่
กิจกรรมดังกล่าวจะถูกจัดขึ้นในวันที่ 12 มีนาคม พ.ศ. 2562 ณ สถานทูตเนเธอร์แลนด์ กรุงเทพฯ
กำหนดการ
14.00 – 14.20 กล่าวเปิดการเสวนา
ผู้แทนสถานทูตราชอาณาจักรเนเธอร์แลนด์ประจำประเทศไทย (รอการยืนยัน)
คุณอังคณา นีละไพจิตร ภริยาคุณสมชาย นีละไพจิตร และครอบครัวของผู้สูญหาย

14.20 – 16.00 เสียงจากผู้สูญหาย
คุณพิณนภา พฤกษาพรรณ ภริยาคุณพอละจี บิลลี่ รักจงเจริญ
คุณปราณี ด่านวัฒนานุสรณ์ ภริยาคุณสุรชัย ด่านวัฒนานุสรณ์
คุณอดิศร โพธิ์อ่าน ลูกชายคุณทนง โพธิ์อ่าน
คุณซุยเม็ง เอิง (Shui-Meng Ng) ภริยาคุณสมบัด สมพอน

พัฒนาการของกรอบกฎหมายและการสืบสวนสอบสวนในประเทศไทย
Ms. Katia Chirizzi, Deputy Regional Representative, UN Human Rights Office for South-East Asia
รศ.ดร.ปกป้อง ศรีสนิท คณะนิติศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์
คุณนงภรณ์ รุ่งเพ็ชรวงศ์ ผู้เชี่ยวชาญด้านสิทธิมนุษยชน กรมคุ้มครองสิทธิฯ
คุณสัณหวรรณ ศรีสด ที่ปรึกษากฎหมาย คณะกรรมนักนิติศาสตร์สากล


ผู้ดำเนินรายการ: คุณชนาธิป ตติยการุณวงศ์ มูลนิธิผสานวัฒนธรรม

16.00 – 16.30 การแสดงศิลปะ (วาดภาพเหมือนผู้สูญหายและวาดตามคำบอกเล่าของญาติ)
ดนตรีแสดงก่อนและหลังการเสวนา

ภาษา
ไทยและอังกฤษ โดยมีล่ามแปลตลอดการเสวนา

การเดินทาง
เลขที่ 106 ถนน วิทยุ แขวง ลุมพินี เขต ปทุมวัน กรุงเทพมหานคร 10330
(BTSเพลินจิต หรือ MRTลุมพินี ทางเข้าบ้านท่านทูต)


ลงชื่อได้ที่นี่
https://docs.google.com/forms/d/e/1FAIpQLScVos2xd40JhADxPC5ZOi9xGW-1XS79YPrGmOlrXAKpoAUSOw/viewform?fbclid=IwAR1t1m8_sCGqJQHgN4sEaYi2_JkS8hPGSuua6Bqc0DIbJ4DjAkCwgjSguQM