25 มีนาคม 2563 อาทิตย์ สุริยะวงศ์กุล ชาวไทยซึ่งพำนักอยู่ ณ เมืองดับลิน ประเทศไอร์แลนด์ ได้ยื่นฟ้องต่อศาลปกครองกลางผ่านทางระบบอิเล็กทรอนิกส์เพื่อขอให้ศาลมีคำสั่งพิพากษาเพิกถอน ข้อ 4. และข้อ 5. แห่งประกาศสำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทย เรื่อง แนวปฏิบัติสำหรับผู้ดำเนินการเดินอากาศที่ทำการบินมายังประเทศไทย ที่กำหนดให้ผู้โดยสารสัญชาติไทยที่จะเดินทางมายังประเทศไทยต้องมีเอกสารตามเงื่อนไข คือ ใบรับรองแพทย์ที่ยืนยันว่ามีสุขภาพเหมาะสมต่อการเดินทางทางอากาศ (fit to fly) และ หนังสือรับรองการเดินทางกลับประเทศไทยที่สถานเอกอัครราชทูตไทย สถานกงสุลใหญ่ หรือกระทรวงการต่างประเทศออกให้

 

ซึ่งเงื่อนไขเช่นนี้กระทบต่อสิทธิและเสรีภาพตามรัฐธรรมนูญ ก่อภาระในการดำเนินการทั้งทางค่าใช้จ่าย ทางเวลา และความเสี่ยงในทางสุขภาพ

 

โดยในคำฟ้องที่ยื่นต่อศาลปกครองอธิบายเหตุผลว่า เงื่อนไขดังกล่าวไม่ชอบด้วยกฎหมาย เนื่องจากเป็นการออกประกาศมาโดยไม่มีอำนาจตามกฎหมาย และเป็นการขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ เรื่องเสรีภาพในการเดินทาง และเรื่องการห้ามเนรเทศคนไทยออกนอกราชอาณาจักร ตามมาตรา 39, 38 และ 25

 

นอกจากนี้มาตรการดังกล่าวยังไม่มีประสิทธิผลที่จะบ่งชี้ถึงสภาวะของเชื้อไวรัสโคโรนาในผู้โดยสารได้ แต่กลับส่งผลกระทบต่อผู้โดยสารจำนวนมากที่อยู่ต่างประเทศ เป็นการสร้างขั้นตอนโดยไม่จำเป็นหรือสร้างภาระให้เกิดกับประชาชนเกินสมควร กระทบต่อสิทธิเสรีภาพอย่างไม่ได้สัดส่วน

 

พร้อมกันนี้ ผู้ฟ้องคดียังขอให้ศาลปกครองมีคำสั่งทุเลาการบังคับตามตามประกาศฉบับนี้โดยฉุกเฉิน โดยยกเหตุผลว่า หากให้มีผลใช้บังคับต่อไปจะทำให้เกิดความเสียหายอย่างร้ายแรงที่ยากแก่การเยียวยาแก้ไขในภายหลัง โดยได้รับความเสียหายแก่เวลาและโอกาสต่างๆ ที่ต้องเดินทางเพื่อดำเนินการจัดหาและแสดงเอกสารต่างๆ ตามประกาศ อีกทั้งก่อภาระอย่างเกินสมควรเพราะบังคับให้ผู้ฟ้องคดีเดินทางไปยังสถานที่ต่างๆ เพิ่มความเสี่ยงที่จะติดเชื้อไวรัสโคโรนา อันเป็นความเสียหายอย่างร้ายแรงต่อสุขภาพ สำหรับคนไทยที่อยู่อาศัยในประเทศที่มีมาตรการห้ามการเดินทางออกนอกเคหะสถานอย่างเคร่งครัด ประกาศนี้อาจส่งผลให้ผู้โดยสารมีความเสี่ยงที่จะถูกดำเนินคดีตามกฎหมายของประเทศนั้นด้วย

 

 

เมื่อวันที่ 25 มีนาคม พ.ศ. 2563 ผู้ฟ้องคดีคือ นายอาทิตย์ สุริยะวงศ์กุล สัญชาติไทย ซึ่งพำนักอยู่ ณ เมือง ดับลิน ประเทศไอร์แลนด์ ได้ยื่นฟ้องต่อศาลปกครองเพื่อขอให้ศาลมีคำสั่งพิพากษาเพิกถอน ข้อ 4. และข้อ 5. แห่งประกาศสำนักงานการบินพลเรือนแห่งประเทศไทย เรื่อง แนวปฏิบัติสำหรับผู้ดำเนินการเดินอากาศที่ทำการบินมายังประเทศไทย ตามมาตรา 9 วรรคหนึ่ง (1) ประกอบมาตรา 72 วรรคหนึ่ง (1) แห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองและวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2542 ด้วย โดยให้มีผลตั้งแต่วันที่ 22 มีนาคม 2563 เวลา 00:00 นาฬิกาของประเทศไทย และให้คดีนี้ดำเนินกระบวนพิจารณาโดยเร่งด่วนตามข้อ 49/2 แห่งระเบียบของที่ประชุมใหญ่ตุลาการในศาลปกครองสูงสุดว่าด้วยวิธีพิจารณาคดีปกครอง พ.ศ. 2543 โดยยกเหตุผลดังต่อไปนี้

 

ผู้ฟ้องคดีเป็นผู้ได้รับความเดือดร้อนหรือเสียหายโดยมิอาจหลีกเลี่ยงได้เนื่องจาก ข้อ 4. และข้อ 5. แห่ง  ประกาศดังกล่าวกำหนดให้ ผู้โดยสารสัญชาติไทยที่จะเดินทางมายังประเทศไทย ต้องมีเอกสารตามเงื่อนไข คือ ใบรับรองแพทย์ที่ยืนยันว่ามีสุขภาพเหมาะสมต่อการเดินทางทางอากาศ (fit to fly) และ หนังสือรับรองการ  เดินทางกลับประเทศไทยที่สถานเอกอัครราชทูตไทย สถานกงสุลใหญ่ หรือกระทรวงการต่างประเทศออกให้ ซึ่งก่อภาระในการดำเนินการทั้งทางค่าใช้จ่าย ทางเวลา และความเสี่ยงในทางสุขภาพในการเดินทาง และยังเป็นการ กระทบสิทธิและเสรีภาพของผู้โดยสารด้วย

 

ผู้ฟ้องคดียกเหตุผลว่า ข้อ 4. และข้อ 5. แห่งประกาศดังกล่าวไม่ชอบด้วยกฎหมายเนื่องจาก

           
            (1) เป็นการกระทำที่ไม่มีอำนาจตามกฎหมาย
 

            (2) เป็นการขัดหรือแย้งต่อรัฐธรรมนูญ อาทิ มาตรา 39 วรรคหนึ่งเกี่ยวกับการห้ามมิให้ผู้มีสัญชาติไทยเข้ามาในราชอาณาจักรจะกระทำมิได้ ซึ่งเป็นสิทธิเด็ดขาด ไม่มีข้อยกเว้น (ประกอบข้อ 12(4) แห่งกติการะหว่างประเทศว่าด้วยสิทธิพลเมืองและสิทธิทางการเมือง) และมาตรา 38 วรรคหนึ่ง ซึ่งรับรองเสรีภาพในการเดินทาง อีกทั้งขัดต่อมาตรา 25 วรรคหนึ่งอันรับรองสิทธิและเสรีภาพของประชาชนตราบเท่าที่รัฐธรรมนูญหรือกฎหมาย ไม่ได้จำกัดไว้

 

            (3) เป็นการใช้ดุลพินิจโดยมิชอบ โดย

 

            (4) เป็นการสร้างขั้นตอนโดยไม่จำเป็นหรือสร้างภาระให้เกิดกับประชาชนเกินสมควร โดยผลักภาระในการคุ้มครองสวัสดิภาพของประชาชนให้แก่ผู้โดยสารเกินสมควร อีกทั้งผู้ถูกฟ้องคดีมิได้ดำเนินการตามหลักเกณฑ์และวิธีการบริหารกิจการบ้านเมืองที่ดี (good governance) ด้วย

 

 

 

พร้อมกันนี้ ผู้ฟ้องคดีขอให้ศาลปกครองมีคำสั่งทุเลาการบังคับตามข้อ 4. และข้อ 5. แห่งประกาศที่พิพาทโดยฉุกเฉิน ตามมาตรา 66 วรรคหนึ่งแห่งพระราชบัญญัติจัดตั้งศาลปกครองฯ ประกอบข้อ 69 และข้อ 72 วรรคสาม แห่งระเบียบของที่ประชุมใหญ่ฯ โดยยกเหตุผลว่า เงื่อนไขที่ศาลปกครองมีคำสั่งทุเลาการบังคับไว้เป็นการชั่วคราวนั้นครบถ้วนแล้ว ดังนี้

 

            (1) ข้อ 4. และข้อ 5. แห่งประกาศที่พิพาทน่าจะไม่ชอบด้วยกฎหมายตามเหตุผลที่อธิบายในคำฟ้อง

 

            (2) การให้ข้อ 4. และข้อ 5. แห่งประกาศที่พิพาทมีผลใช้บังคับต่อไป

            (3) การทุเลาการบังคับตามข้อ 4. และข้อ 5. แห่งประกาศที่พิพาทไม่เป็นอุปสรรคแก่กำรบริหารงาน ของรัฐหรือแก่บริการสาธารณะ เนื่องจากผู้ถูกฟ้องคดีย่อมมีทางเลือกในการดำเนินมาตรการอื่นตามที่กฎหมายได้ให้อำนาจแก่ตนอย่างพระราชบัญญัติการเดินอากาศฯ ในการจัดให้มีมาตรการตรวจสอบสภาวะของเชื้อไวรัสโคโรนาใน ผู้โดยสารขาเข้า ณ ท่าอากาศยานปลายทางที่ประเทศไทยได้ รวมถึงมีมาตรการต่างๆ ในการแก้ไขปัญหาเกี่ยวกับเชื้อไวรัสโคโรนาของหน่วยงานของรัฐอื่นในแง่การบริหารงานของรัฐ (administration of state’s affairs) อยู่แล้ว