ในสภาวะที่ไม่ปกติ ส.ว. แต่งตั้งยังสามารถกำหนดความเป็นไปของรัฐบาลใหม่ได้เช่นนี้ ส.ส. ทุกคนในฐานะที่มีที่มาซึ่งชอบธรรมจากการเลือกตั้งโดยประชาชนสามารถช่วยรักษาหลักการประชาธิปไตยเสียงข้างมากได้ โดยการยืนยันสนับสนุนแคนดิเดตนายกรัฐมนตรี จากฝ่ายเสียงข้างมาก
ย้อนกลับไปก่อนการเลือกตั้ง ‘การตัดคะแนนกันเอง’ เป็นประเด็นหนึ่งที่ถูกนำขึ้นมาถกเถียงอยู่บ่อยครั้งว่าในพื้นที่ที่มีการแข่งขันสูงระหว่างพรรคที่มีเฉดอุดมการณ์ที่คล้ายคลึงกันจะแย่งคะแนนกันเองจนส่งผล‘ตาอยู่’ เอาไปกินได้
ตามปกติประบอบประชาธิปไตยจะมีวัฒนธรรมพื้นฐานว่า พรรคที่ชนะการเลือกตั้งเป็นอันดับหนึ่งจะมีสิทธิได้เป็นนายกฯ และมีโอกาสในการได้จัดตั้งรัฐบาลก่อน แต่จากการสืบค้นข้อมูลพบว่า มีการเลือกตั้งทั่วไปถึงห้าครั้งที่พรรคอันดับหนึ่งพลาดตำแหน่งนายกฯ
การลงคะแนนเลือกนายกรัฐมนตรีจะต้องกระทำโดยการขานชื่อสมาชิกรัฐสภาตามลำดับตัวอักษร แต่ท่ามกลางข้อเรียกร้องให้ ส.ว. แต่งตั้งเลือกนายกรัฐมนตรีตามเสียงข้างมากของ ส.ส. วิธีการหนึ่งคือให้ ส.ส. ได้เลือกนายกรัฐมนตรีก่อน และเมื่อทราบเสียงข้างมากแล้ว ก็ให้ ส.ว. แต่งตั้งลงคะแนนตาม
ก่อนจะไปถึงวันให้ความเห็นชอบผู้ดำรงตำแหน่งนายกรัฐมนตรี อยากชวนย้อนดูว่าในปี 2562 สมาชิกวุฒิสภาเคยอภิปรายสนับสนุนพล.อ.ประยุทธ์ไว้ว่าอย่างไรบ้าง
ความเป็นไปได้หนึ่งของการเลือกนายกรัฐมนตรีคือสมาชิกวุฒิสภา (ส.ว.) ที่มาจากการแต่งตั้งทั้ง 250 คน ขวางการจัดตั้งรัฐบาล โดยการ “งดออกเสียง” เพื่อไม่ให้แคนดิเดตนายกรัฐมนตรีคนใดได้เสียงถึงกึ่งหนึ่งของรัฐสภา สำรวจความเป็นไปได้ในกรณีที่ ส.ว. เลือกงดออกเสียงจนไม่มีนายกรัฐมนตรี
การเลือกตั้งปี 2566 ยังคงเป็นการเลือกตั้งภายใต้ "กติกาพิเศษ" ที่ส.ว. 250 คน ที่คสช.เป็นผู้แต่งตั้ง จะร่วมเลือกนายกรัฐมนตรีกับส.ส.ที่ประชาชนเลือกตั้ง ในการเลือกตั้งครั้งนี้ส.ว.จึงยังคงเป็นปัจจัยสำคัญที่จะชีขาดว่าบุคคลใดจะได้เป็นนายกรัฐมนตรี และหลังการเลือกตั้ง 2566 ส.ว.บางส่วนได้ออกมาได้ออกมาแสดงจุดยืนเกี่ยวกับการให้ความเห็นชอบคนที่จะเป็นนายกรัฐมนตรีแล้ว
แม้ผลการเลือกตั้ง 2566 จะพลิกโผ อดีตพรรคฝ่ายค้านรวบรวมเสียงข้างมากได้ ขณะที่พรรคสอง ป. ประยุทธ์-ประวิตร อดีตหัวหน้าและรองหัวหน้า คสช. มีคะแนนนิยมน้อยลง อย่างไรก็ดี หมากที่ คสช. วางไว้ อย่าง "ส.ว.ชุดพิเศษ" ที่มีอำนาจโหวตเลือกนายกฯ ร่วมกับ ส.ส. ยังอยู่เลือกนายกฯ ที่มาจากการเลือกตั้ง 2566
หลังการเลือกตั้งทั่วไป 2566 ประเทศไทยกำลังเดินหน้าเข้าสู่สภาวะ ‘ไร้รัฐบาลที่มีอำนาจเต็ม’ โดยที่ผ่านมาการเลือกตั้งไทย 27 ครั้ง มีระยะเวลาที่แตกต่างกัน ต่อไปนี้คือหกอันดับการจัดตั้งรัฐบาลในระยะเปลี่ยนผ่านจากรัฐบาลเก่าสู่รัฐบาลใหม่ที่ยาวนานที่สุดของประเทศไทย
เครือข่ายประชาชนสังเกตการณ์เลือกตั้ง’66 มีความกังวลใจว่าความล่าช้า และไม่ชัดเจนของกระบวนการรับรองส.ส. ส่งผลต่อความเชื่อมั่นและความต้องการของประชาชนในการจัดการเลือกตั้งของกกต. จึงเรียกร้องให้กกต. ประกาศงผลการเลือกตั้งอย่างเป็นทางการโดยเร็วที่สุด
.jpg)
